Frå Cava til Champagne - ei kassereise

Endeleg tok vi den, studieturen til Champagne, 

Vinmark - vignoble

hadde fått gode råd av kolleger og vener både
her og der om kor det var lurt å dra, og kva det var lurt å sjå.
Er ikkje langt til Champagne, det er i grannelaget det også, nokre timar med den store, fine bilen og så er vi der.

Épernay 

Vi drog til den vesle byen Épernay sør for Reims (Reims skal uttalast Ræ:s - med nasal og uttalt s, det er eit unntak). Her hadde vi bestilt både hotell og middag på restaurant. Nydeleg liten by som altså har ei gate som heiter Avenue du Champagne. Dette er nok den dyraste gata i verda vert det sagt. For her - under gata - ligg det kjellar på kjellar i i mange etasjar langs heile vegen - med millionvis flasker champagne. Så Kirkegaten og Rådhusplassen i Monopol vert bare for eit usle smug å rekna i forhold til dette.

Meir vinmark

Som ein lekk i vaksenopplæringa blei vi

Vinkjellaren hos Moët &Chandon

med på omvisning i kjellaren til Moët & Chandon - skal uttalast Moett tydeleg t) og Sjangdong (nasal over vokalane) - og ja, uttalen av Moët  er også eit unntak.
Mange kilometer kjellar i fleire etasjar her.

Prosessen

Det tar tid å laga champagne. Druene må pressast forsiktig, slik at fargestoffa frå skalet ikkje kjem med i safta. Så vert det laga vin - vanleg kvit vin (eventuelt rosé for avvikarar som vil ha pink champagne...). Vinen vert tappa  på flasker etterkvart , og SÅ tilset dei ekstra gjær og sukker for å laga boblene. Flaskene vert kapsla med vanlege bruskapslar. Sidan tilsetjinga av gjær og sukker skapar grums og botnfall i champagnen, må flaskene vendast. Det er ein lang

Skilt frå Hautvilliers som syner heile prosessen

prosess det! Du må snu dei litt og litt og litt om gongen - til flaskene står på hovudet og  botnfallet ligg rett over kapselen. Det dei då gjer i Moett og Sjangdong (for at de skal hugsa uttalen!) er at dei frys flaskehalsen  med kapsel nokre centimeter opp. Når dei då fjerner kapselen vert botnfallet med, og så må dei vera jysla kjappe å få på skikkeleg kork med ståltråd før boblene fyk avgarde. Kvaliteten på boblene, korleis dei oppfører seg, seier noko om kvaliteten på champagnen. Akkurat det skjønar eg ikkje heilt, eg er mest oppteken av smaken, og det er heilt klart forskjell på gode og ikkje så gode champagnar. Slik som det er på vin.

Hautvilliers

Gate i Hautvilliers

-er ein vakker liten landsby som ligg på ein bakketopp nord for Épernay. Her er grava til Dom Perignon, han munken som visstnok oppfann champagnemetoden. Moët & Chandon har lånt namnet hans til sin årgangschampagne - den dei bare lagar av og til når kvaliteten på druene er spesielt god. Den siste er frå 2004 -det tar så mange år før champagnen er drikkeferdig.
Gamle nydelege hus, smale krokete gater, mange champagneprodusentar, og bølgjande vinmarker ikring. Innhaustinga - les vendanges - var i gang, og folk hadde det travelt, men vi fekk besøka eit lite champagnehus som bare lagar 30 000 flasker i året. Dei hadde ei gammaldags trepresse til druene sine og

Trepresse til druer

god champagne, og her blei ei kasse med oss heim.

Reims 

har også mange champagnehus, men sjølv tenkjer eg helst på katedralen når eg tenkjer på Reims (Ræ:s), også Jeanne D'Arc sjølvsagt. I denne praktfulle katedralen fekk ho kront

Den smilande
engelen - kvifor smiler
han?

dauphinen i 1429, og dermed kveikt folket til kamp mot dei engelske okkupantane -  vi snakkar hundreårskrig her, England hadde okkupert halve Frankrike.

Seinare var ho med på å føra den franske hæren i fleire vellukka slag mot engelskmennene.  Det var hundreårskrigen dette.
Ho vart seinare selt  for 10 000 livres (gammal fransk mynteining) til dei engelske okkupantane som fekk henne dømt for kjetteri og  brent levande på torget i Rouen. Ho vart helgen i 1920. På grunn av alle rettspapira frå saka mot henne, og at kyrkja rehabilterte henne alt i  1456 (saksbehandlingsfeil!),  veit vi mykje om korleis livet var i mellomalderen.
 Det var messe og korsong då vi var der, vi er heldige sånn, ein praktful katedral.

Frå cava til champagne og tilbake igjen

Katedralen i Reims

Elles er det foire du vin, vinmesse på nærbutikken, og dei har tilbud på ein god cava - tre for to. Den er grei når ein skal feira litt i det små. Noko av det vi lærte på vaksenopplæringa til Moët & Chandon er at det er viktig å feira og å gleda seg. Ein god champagne  kan gjerne lagrast  nokre år, men det viktigaste er  å ta vare på gleda og feira når ein kan, og då gjer gjerne ein cava same nytten.